روز کتاب و کتاب خوانی

24 آبان روز  کتاب و کتاب خوانی 

به گزارش خبرنگار لیزنا، مراسم بزرگداشت «هفته کتاب، کتابخوانی و روز کتابدار» با محوریت «مطالعه برای کودک و نوجوان»، با حضور دکتر نورالله مرادی، عضو هیأت علمی سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران؛ دکتر مریم جلالی، عضو انجمن ترویج زبان و ادب فارسی؛ دکتر محسن حاجی زین العابدینی، عضو هیأت علمی دانشگاه شهید بهشتی؛ دکتر امیررضا اصنافی، عضو هیأت علمی دانشگاه شهید بهشتی صبح (دوشنبه 19 آبان 93) در تالار مولوی دانشکده ادبیات دانشگاه شهید بهشتی تشکیل شد.

صنافی: کتابدار است که به جریان تمدن ساز جهت می دهد

در ابتدای این مراسم، دکتر امیررضا اصنافی ضمن گرامیداشت هفته کتاب، بیان کرد: گرامیداشت این هفته، در واقع گرامیداشت فرزانگی، دانایی و اندیشه است. پویاترین جریان فرهنگی در کتابخانه ها رخ می دهد و کتابدار است که به این جریان تمدن ساز جهت می دهد.

مشکلی که اینترنت در مقابل مطالعه کتاب ایجاد می کند، این است که آدمها سطحی نگر می شوند

در ادامه دکتر محسن حاجی زین العابدینی، با اشاره به رسالت کتابدار، به عنوان مروج کتابخوانی، از اینترنت، بازی های رایانه ای و ... به عنوان رقبای کتاب یاد کرد و گفت: هر چند استفاده از ابزار جدید مزایایی دارد اما مشکلی که ایجاد می کند، این است که آدمها سطحی نگر می شوند و عمقی که از مطالعه کتاب بدست می آید، از بین خواهد رفت. نتیجه این امر، مواجهه با آدم هایی است که به نظر اهل علم می رسند اما در واقع دانش واقعی وجود نداشته و این تنها شبه علم است.

 وی پیرامون ضرورت مطالعه بیان کرد: با ظهور فناوری های جدید از جمله، گوشی های هوشمند، موبایل بوک ها، و کتاب های صوتی و ... دیگر بهانه ای برای کتاب نخواندن وجود ندارد.

 وی همچنین از اهمیت نقش کتابخانه و منابع موجود در آن، با کارکردی فردی و اجتماعی، که علاوه بر افزایش آگاهی فردی، منجر به احساس هم گرایی خواهد شد، یاد کرد.

ارائه پیشینه جریان آزاد اطلاعات توسط دکتر مرادی

سپس دکتر نورالله مرادی در خصوص جریان اطلاعات بیان کرد: آنچه در کتابخانه ها اتفاق می افتد، جریان اطلاعات است. در ایام قدیم هر خانه ای یک آب انبار، یا چاه آب داشت و به طور مستقل استفاده می کرد. بعدها لوله کشی، همه خانه ها را به یکدیگر و به یک مرکز واحد وصل کرد. این مرکز آب را در لوله کشی شهر به جریان در می آورد. اطلاعات هم سابقه تاریخی مشابهی دارد. در ابتدا هر واحدی، در هر شهر و یا کتابخانه ای مستقل بود اما بعد از وقوع جریان آزاد اطلاعات در دنیا، ما با مقوله ی جدیدی سر و کار پیدا کردیم.

 وی در ادامه به بیان پیشینه جریان آزاد اطلاعات در جهان و مراحل تدوین برنامه نظم نوین اطلاعات و ارتباطات جهانی پرداخت و گفت: اواخر جنگ جهانی دوم، دولت انگلیس با کشیدن کابلی زیر دریایی بین مستعمرات خود، یعنی کشورهای کانادا، چین، استرالیا، و افریقای جنوبی موفق به گردآوری اطلاعات این کشورها شد. اما این اطلاع رسانی منحصرا در اختیار بریتانیا بود. پس از جنگ جهانی، تعدادی از موسسات امریکایی خواستار از بین بردن انحصار بریتانیا در این خصوص شدند. بدین ترتیب جریان آزاد اطلاعات جزئی از سیاست خارجی امریکا شد.

 مرادی ادامه داد: پس از تشکیل یونسکو در سال 1945،  با عدم امضاء منشور یونسکو 20 کشور از پیوستن به آن سربازدند. پس از اینکه یونسکو، جریان آزاد اطلاعات را به رسمیت شناخت، منشور سازمان ملل نیز، در 1948 این مسأله را به رسمیت شناخت. در این شرایط، مدیریت امریکا در حوزه جریان آزاد اطلاعات و مخالفت کشورهای جهان سوم و تازه استقلال یافته با جریان آزاد اطلاعات، معضل بزرگی برای یونسکو بود. در نتیجۀ این مناقشات، یونسکو به تشکیل کمیسیونی برای بررسی مشکل اطلاع رسانی در کشورها، اقدام کرد. نتیجه این تحقیقات این بود که گرانی تأسیسات زیربنایی مانع از ایجاد آن از سوی کشورهای کوچک شده است. مادامی که تجهیزات زیربنایی در اختیار امریکاست، جریان آزاد اطلاعات در انحصار امریکا بوده و کدخدا دارد.

 استاد پیشکسوت کتابداری ادامه داد: پس از اینکه در انتخابات مجمع عمومی یونسکو، رأی به نفع کشورهای جهان سوم صادر شد، امریکا، و پس از آن انگلیس و سنگاپور یونسکو را ترک کردند. با توجه به اینکه بخش زیادی از بودجه یونسکو از سوی امریکا و انگلیس تأمین می شد، ترک این کشورها آسیبی جدی برای یونسکو محسوب می شد.

 وی در ادامه به چگونگی تعدیل خواسته ها و بازگشت این کشورها به یونسکو، و چگونگی تدوین برنامه نظم نوین اطلاعات و ارتباطات پرداخت.

  جلالی: نیازسنجی لازمه نوشتن برای کودک است

در ادامه دکتر مریم جلالی به بیان پیشینه ای از ادبیات کودک و نوجوان در ایران پرداخت. وی با اشاره به لالایی های مادران، الواح گلی در دوره هخامنشی، دایر کردن مکتب خانه ها، کتاب هایی با عنوان بچه خوانی در دوره صفویه و قاجاریه ، تصریح کرد: به رسمیت شناختن ادبیات کودک از دوره مشروطه آغاز شد. پر رنگ شدن مفهوم کودکی، کودک را کانون توجه قرار داد. 

وی ادامه داد: بحث ترغیب کودکان به کتابخوانی مربوط به پس از انقلاب است. در سال 1970، پس از اعلام یونسکو مبنی بر ضرورت کتابخوانی برای کودکان، مراکزی با چنین رسالتی شکل گرفت. در ایران کانون پرورش فکری کودک و نوجوان، و شورای کتاب کودک شکل گرفت.

جلالی در ادامه به عواملی اشاره کرد که در ترغیب کودک به مطالعه مؤثر است. وی با اشاره به تفاوت نیاز کودک امروز با کودک چند سال پیش، بیان کرد: نیازسنجی لازمه نوشتن برای کودک است. حمایت دولت از نویسندگان، توزیع عادلانه کتاب در سراسر کشور، آگاهی رسانی به خانواده ها در خصوص انتخاب کتاب مناسب، ایجاد محیط مناسب برای مطالعه، به عنوان عواملی مهم در راستای ترغیب کودکان به مطالعه یاد شد.

خبرنگار : شبنم رجبی