زندگی نامه پروین اعتصامی

زندگینامه پروین اعتصامی  

پروین اعتصامی که نام اصلی او "رخشنده " است در بیست و پنجم اسفند 1285 هجری شمسی در تبریز متولد شد ، در کودکی با خانواده اش به تهران آمد . پدرش که مردی بزرگ بود در زندگی او نقش مهمی داشت ...

و هنگامیکه او متوجه ی استعداد دخترش شد در سرایش شعرها به او کمک کرد .

" پدر پروین"

یوسف اعتصامی معروف به اعتصام الملک از نویسندگان و دانشمندان بنام ایران بود. وی اولین "چاپخانه" را در تبریز بنا کرد ، مدتی هم نماینده ی مجلس بود.
اعتصام الملک مدیر مجله بنام "بهار" بود که اولین اشعار پروین در همین مجله منتشر شد ، ثمره ازدواج اعتصام الملک ، چهار پسر و یک دختر است .

"مادر پروین"

مادرش اختر اعتصامی نام داشت . او بانویی مدبر ، صبور ، خانه دار و عفیف بود ، وی در پرورش احساسات لطیف و شاعرانه دخترش نقش مهمی داشت و به دیوان اشعار او علاقه فراوانی نشان می داد .

"شروع تحصیلات و سرودن شعر"

پروین از کودکی با مطالعه آشنا شد . خانواده او اهل مطالعه بود و وی مطالب علمی و فرهنگی به ویژه ادبی را از لابه لای گفت و گوهای آنان درمی یافت در یازده سالگی به دیوان اشعار فردوسی ، نظامی ، مولوی ، ناصرخسرو ، منوچهری ، انوری ، فرخی که همه از شاعران بزرگ و نام آور زبان فارسی به شمار می آیند ، آشنا بود و از همان کودکی پدرش در زمینه وزن و شیوه های یادگیری آن با او تمرین می کرد .

اطلاعیه

به اطلاع دانشجویان فعال کلاس های داستان نویسی که مرحله ی مقدماتی را گذرانده و به مرحله دوم رسیده اند می رسانیم که :

جلسه ی یازدهم کلاس داستان نویسی در صبح روز دوشنبه ، تاریخ

93/09/03 و در ساعت 8:30 الی 11/30 در کلاس شماره 220 برگزار

خواهد شد.

کلاس داستان نویسی

با  عرض سلام خدمت تمامی علاقمندان و بازدید کنندگان وبلاگ دانشگاه پیام نور مرکزی کرج و تشکر از همه شما عزیزان ، به درخواست تعدادی از شما دوستان  که خواسته بودید گزارشی از وضعیت کلاس های داستان نویسی بدهم بر این سبب برآمدم و مختصر توضیح و اطلاع در رابطه با این موضوع در اختیار شما بزرگواران میگذارم .

جلسه ی دهم کلاس داستان نویسی :

در این جلسه استاد عزیز سرکار خانم «جهرمی» مبحث طرح داستان را به پایان رسانیدند و مبحث نحوه شروع داستان نویسی،اصل داستان نویسی  و مقدمه چینی های حرفه ای را  آغاز نمودند و تکالیفی را برای تمرین بیشتر موارد توضیح داده شده  به عهده علاقمندان این حرفه گذاشتند که باعث پیشرفت روز افزون نویسندگان میشود و عزیزانی که همت  کرده تا این مرحله در تمامی جلسات شرکت نموده اند هر روز یک گام به سمت یک نویسنده ی حرفه ای  نزدیک می شوند.

دانشجویان علاقمند تا کنون با تمرینات زیادی از قبیل :

1. خوب دیدن

2. خوب شنیدن

3. خوب تفکر کردن

4. مطالعه به سبک حرفه ای 

5. نوشتن به سبک حرفه ای

6. درک بهتر مسائل

7. استفاده بهتر و دقیقتر از موقعیت های مختلف ادراکی .

8. گسترش دایره ی واژگان

9. درک عمیقتر احساسات و وقایع روزمره

10. و همچنین تقویت دید شاعرانه و ثبت لحظات بی نظیر عاطفی،انسانی و طبیعی ... مانند یک عکاس و ده ها تمرین دیگر آشنا شده اند که هر کدامشان جذابیت ها و تاثیرات بسیار مثبتی نه فقط  تنها در روند نویسندگی بلکه تاثیرات بسیار مثبت تری در روحیات و تفکرات علاقمندان و فعالان این رشته نهاده است .

تکالیف از قبیل نوشتن طرح داستانهایی است که «استاد جهرمی» از دانشجویان میخواهند که مطالعه کنند ونظرات و نقدهایی در رابطه با آنها بنویسند و همچنین طرح هایی که دانشجویان خلاق با خلاقیت های شخصی خود می نویسند و در اختیار استاد قرار می دهند و یا به دلخواه خود در حضور دانشجویان دیگر می خوانند و نقد انها را میشنوند . استاد نوشته های دانشجویان را مورد مطالعه و بررسی دقیق و حرفه ای قرار میدهند و نقد میکنند که البته راهنمایی های ارزنده ی استاد باعث پیشرفت نحوه نگارش و تجربیات دانشجویان می شود .

در جلسات بعدی توضیحات بیشتری ذکر خواهم کرد.

روز کتاب و کتاب خوانی

24 آبان روز  کتاب و کتاب خوانی 

به گزارش خبرنگار لیزنا، مراسم بزرگداشت «هفته کتاب، کتابخوانی و روز کتابدار» با محوریت «مطالعه برای کودک و نوجوان»، با حضور دکتر نورالله مرادی، عضو هیأت علمی سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران؛ دکتر مریم جلالی، عضو انجمن ترویج زبان و ادب فارسی؛ دکتر محسن حاجی زین العابدینی، عضو هیأت علمی دانشگاه شهید بهشتی؛ دکتر امیررضا اصنافی، عضو هیأت علمی دانشگاه شهید بهشتی صبح (دوشنبه 19 آبان 93) در تالار مولوی دانشکده ادبیات دانشگاه شهید بهشتی تشکیل شد.

صنافی: کتابدار است که به جریان تمدن ساز جهت می دهد

در ابتدای این مراسم، دکتر امیررضا اصنافی ضمن گرامیداشت هفته کتاب، بیان کرد: گرامیداشت این هفته، در واقع گرامیداشت فرزانگی، دانایی و اندیشه است. پویاترین جریان فرهنگی در کتابخانه ها رخ می دهد و کتابدار است که به این جریان تمدن ساز جهت می دهد.

مشکلی که اینترنت در مقابل مطالعه کتاب ایجاد می کند، این است که آدمها سطحی نگر می شوند

در ادامه دکتر محسن حاجی زین العابدینی، با اشاره به رسالت کتابدار، به عنوان مروج کتابخوانی، از اینترنت، بازی های رایانه ای و ... به عنوان رقبای کتاب یاد کرد و گفت: هر چند استفاده از ابزار جدید مزایایی دارد اما مشکلی که ایجاد می کند، این است که آدمها سطحی نگر می شوند و عمقی که از مطالعه کتاب بدست می آید، از بین خواهد رفت. نتیجه این امر، مواجهه با آدم هایی است که به نظر اهل علم می رسند اما در واقع دانش واقعی وجود نداشته و این تنها شبه علم است.

 وی پیرامون ضرورت مطالعه بیان کرد: با ظهور فناوری های جدید از جمله، گوشی های هوشمند، موبایل بوک ها، و کتاب های صوتی و ... دیگر بهانه ای برای کتاب نخواندن وجود ندارد.

 وی همچنین از اهمیت نقش کتابخانه و منابع موجود در آن، با کارکردی فردی و اجتماعی، که علاوه بر افزایش آگاهی فردی، منجر به احساس هم گرایی خواهد شد، یاد کرد.

ادبیات کودک و نوجوان

ادبیات کودک و نوجوان

ادبیات کودک ‌و‌ نوجوان به نوشته‌ها و سروده‌های ادبی ویژه­ی کودکان و نوجوانان می­گویند. این نوع ادبیات هم شامل بخشی از فرهنگ شفاهی عامه، مانند لالائی‌ها، مثل‌ها، قصه‌ها است و هم داستان‌ها و نمایشنامه‌ها و اشعار و نیز نوشته‌هایی در زمینه­ی دین، دانش اجتماعی، علم و کاربردهای آن، هنر و سرگرمی را دربر می­گیرد که نویسندگان و سرایندگان برای کودکان و نوجوانان پدید می­آورند.

ویژگی­های مهم ادبیات کودک و نوجوان

1- با زبان و بیان، توانایی درک و زبان نوشتاری، تخیل و تجربه‌های کودکان و نوجوانان متناسب است.

2- به رشد و پرورش شخصیت خواننده کمک می­کند.

3- اهمیت تصویر را برای کودک و نوجوان برابر با اهمیت نوشته می­داند و همواره بخشی از پیام را با تصویر بیان می­کند.

مهم‌ترین اهداف ادبیات کودک و نوجوان

 الف) آماده کردن کودک برای شناختن، دوست داشتن و ساختن محیط.

 ب) شناساندن کودک به خویشتن، ایجاد احترام به اصالت انسانی و میل به اعتلای مدام.

 ج) سرگرم کردن و لذت­بخش بودن.

 د) علاقه­مند کردن کودک به مطالعه و ایجاد عادت به آن.

 ه) ایجاد و تقویت صلح در جهان.

تاریخ ادبیات کودک و نوجوان در همه کشورهای جهان کما بیش چهار مرحله داشته است:

اول: آفرینش و انتقال آثار ادبی به صورت شفاهی.

دوم: گردآوردن و و نوشتن آثار ادبی شفاهی.

سوم: پدید آوردن آثار ادبی با الهام از آثار شفاهی.

چهارم: آفرینش آثار ادبی ویژه­ی کودک و نوجوان.

فولکلور یا فرهنگ عامه همچنان که سرآغاز پیدایی همه­ی هنرهاست، سرآغاز ادبیات و به خصوص ادبیات کودکان نیز است. لالایی‌ها، مثل ها، ترانه‌های کودکان، افسانه‌های خردسالان، داستان‌های ماجرایی و حماسی و عاشقانه و اسطوره‌ها که همه زائیده‌ی تخیل و تفکر مردم اعصار مختلف هستند؛ بنیاد و اساس ادبیات کودکان و نوجوانان را تشکیل می‌دهد. بنابراین ادبیات کودکان سرچشمه در فولکلور و فرهنگ عامه دارد و به کهنسالی زندگی بشر بر روی زمین است.

ادبیات کودکان و نوجوانان به معنی واقعی آن، یعنی نوشته‌هایی که در آن حس و حال کودکانه حاکم باشد، به زبان و نثری مناسب سطح سواد کودکان نوشته شده و معمولا همراه با تصاویر است؛ به­عنوان یک شکل ادبی مستقل تقریبا از نیمه­ی دوم سده­ی هجدهم میلادی در جهان پدید آمده است. در ظهور دیر هنگام این نوع ادبیات، عوامل اقتصادی و اجتماعی مؤثر بودند. پیش از عصر جدید(رنسانس) به کودکان بیشتر همچون بزرگ­سالانی کوچک نگریسته می­شد و ادبیاتی ویژه­ی نیاز‌های خاص و سطح درک و فهم آنان ضروری شمرده نمی­شد. در کشورهای اروپایی، یکی از کتاب­های چاپی ویژه­ی کودکان "جهان مرئی در تصاویر" (1658م) از "کومنیوس" (1592-1670م) است. کتابی که آموزشی و درسی بود، ولی نخستین کتاب مصور کودکان به شمار می­آید. بعدها «شارل پرو» در فرانسه و «برادران گریم» در آلمان، قصه‌های کهن و معروف سرزمینشان را گردآوری و بازنویسی کردند که این کتاب‌ها بسیار مورد توجه قرار گرفت و در کشورهای مختلف از جمله ایران ترجمه شد. در سده­ی نوزدهم میلادی تصاویر  نقش برجسته‌ای در کتاب­های کودکان یافتند و همچون امروز برای جلب توجه کودکان به داستان‌ها کمک به آنها برای تجسم شخصیت‌ها و کنش‌های داستانی به کار رفتند. این نوع ادبیات تا سده­ی بیستم به­عنوان یک نوع ادبی عمده تکامل یافت و شکل پذیرفت و در این سده به اوج تکامل خود رسید.

 

ادبیات کودک و نوجوان در ایران

شاید اغراق نباشد اگر بگوئیم ایرانیان از قدیم به امر تربیت کودک توجه ویژه‌ای قایل بوده‌اند و آن­را یکی از وظایف مهم والدین می‌دانسته­اند، به­طوری که کمتر نوشته ادبی را می‌توان یافت که به تربیت کودک و ضرورت آن اشاره نکرده باشد. لکن نقطه ضعفی از دیدگاه روان­شناسی و آموزش و پرورش در آنها دیده می­شود، این است که در تمام آنها کودک کوچک­شده بزرگ­سالان پنداشته­شده، و به آینده کودک بیش از حال او توجه شده است؛ به همین سبب ادبیات کودکان به معنا و مفهومی ما امروز از آن داریم در ایران کاملا تازگی دارد و شاید تاریخ آن به ربع قرن بیشتر تجاوز نکند.

نخستین فرهنگ­نامه­ی کودکان و نوجوانان به نام «نصاب­الصبیان» توسط ابونصر فراهی در قرن هفتم تدوین شد. فراهی با توجه به حافظه­ی نیرومند کودکان و دلبستگی آنان به شعر، واژه­هایی را در شعرهای نصاب­الصبیان گردآورد تا کودکان با ازبر کردن آن اشعار، واژه­های عربی هر شعر را به یاد بسپارند. وی همچنین در لابه‌لای شعرهای کتاب، آگاهی‌هایی درباره‌ی قرآن کریم، اصول دین، نام‌ها و القاب پیامبر، امامان شیعه، بیماری‌ها و ماه‌های سال و... گردآورده است. این فرهنگ‌نامه­ی کوچک بیش از هفت قرن است که بر زانوی اطفال مسلمان ایران و ماوراء­النهر و هندوستان و ترکیه قرار داشته است و ظاهرا نخستین کتابی است که پس از قرآن کریم برای آموختن زبان عربی برای کودکان به کار می­رفته است.

 

کسی که برای اولین­بار داستان‌های عامیانه­ی ایرانی را مخصوصا جمع­آوری و منتشر کرد «ابولفضل صبحی مهتدی» بود. لازم است اشاره شود که صبحی نخستین کسی نبود که به جمع­آوری ادبیات عامیانه در ایران اقدام کرد، بلکه سال‌ها قبل از او «صادق هدایت» این کار را کرده بود؛ ولی صبحی کسی بود که ادبیات عامیانه را برای کودکان و نوجوانان جمع­آوری نمود و در واقع از این نظر کارش را می­توان هم­ردیف کار «برادران گریم» در آلمان و «شارل پرو» در فرانسه دانست.

قبل از آن­که ادبیات نوین کودک در ایران پایه‌گذاری شود، زمینه‌های آن در دوره­ی مشروطه ایجاد و فراهم شد. تحول مهمی که در ادبیات مشروطه اتفاق افتاد، گرایش و حرکت شعر از دربارها و خواص بین مردم و عوام بود. این حرکت کلی در زبان شعر، مضامین و محتوا و دیگر جوانب آن تأثیر گذاشت. در بین اشعار این دوره شعر‌های کودکان نیز یافت می­شوند. اگرچه این شعرها هنوز از فضای پند و اندرز پدرانه برای کودک خالی نیست، اما به­هرحال نخستین گام‌هایی است که به سوی ادبیات کودک برداشته می‌شود. از جمله­ی این شاعران می‌توان به ایرج میرزا (1291-1343 ه.ق) اشاره کرد. وی را شاید بتوان اولین شاعری دانست که اشعاری برای کودکان و در خور فهم ایشان سروده است. غیر از او حاجی میرزایحیی دولت­آبادی (1279ه.ق -1318ه.ش) از روشنفکران دوره­ی مشروطه، مهدی قلی­خان هدایت (مخبرالسلطنه)، محمدتقی ملک­الشعرای بهار (1266-1330ه.ش)، نیما یوشیج اشعاری برای کودکان سروده­اند.

 

پایه‌گذاری ادبیات نوین کودکان از آذربایجان و جبار عسکرزاده (باغچه­بان) شروع شد. او در سال 1264 ه.ش به دنیا آمد و در سال 1345 درگذشت. بزرگ‌ترین ابتکار او انتخاب وزن‌ها و و قالب‌هایی نزدیک به ترانه‌های عامیانه است.

در فاصله سال‌های 1300 تا 1320 نویسندگان و شعرایی دست به خلق آثاری زدند؛ مانند یحیی دولت­آبادی، صنعتی­زاده کرمانی (مؤلف کتاب رستم در قرن بیستم)، عباس یمینی شریف. در همین زمان مترجمانی چون علی­نقی وزیری و مهری آهنی، افسانه­های عامیانه­ی ملل مختلف را به فارسی برگرداندند. مجله‌ها و روزنامه‌ها نیز صفحاتی به کودکان اختصاص دادند. از سال 1332 گروهی به انتشار مجله­ی پر ارزش «سپیده­ی فردا» همت گماشتند و ضمن آشنا ساختن مربیان با اصول تربیت نوین، مسئله­ی ادبیات کودک را مطرح ساختند. در سال 1338 همین مجله فهرست کتاب­های مناسب کودکان و نوجوانان را برای اولین­بار منتشر نمود. در همین سال­ها سیل ترجمه از ادبیات کودکان جهان به سوی کودکان ایران سرازیر شد .

سال 1340 نقطه عطفی در تاریخ ادبیات کودک و نوجوان است. در این سال چرخشی بنیادین در کتاب­های درسی پدیدار شد. روش تدریس و مطالب کتاب­های جدید، سن مطالعه را تقریبا سه سال پایین آورد و بدین ترتیب جمعیت کتاب­خوان چندین برابر شد. در همین سال نخستین کتاب مدون ادبیات کودک چاپ شد. در سال1341 شورای کتاب کودک کار خود را شروع کرد و در سال 1344 کانون پرورش فکری کودک و نوجوان به وجود آمد. سال‌های پس از 1340 را می­توان دوره­ی تازه­ای در ادبیات کودک و نوجوان دانست. در این دوره اهمیت ادبیات کودک در رشد فکری و پرورش اندیشه و تخیل از دوران کودکی و نوجوانی در ایران شناخته شد. ویژگی عمده­ی این دوره توجه به نیاز‌های کودکان و رشد ادبیات ویژه­ی آنان در برابر آثار ترجمه شده است.

ادبیات کودک در دهه­ی 50 و 60 سرعت بیشتری یافت. رشد روز افزون جمعیت و جوان شدن آن، و بالا رفتن درصد دانش­آموزان و بهبود نسبی اوضاع اقتصادی، توجه به کودکان و نوجوانان را افزایش داد. پیروزی انقلاب اسلامی در سال 1357 هشیاری اجتماعی کودکان ایرانی را بالاتر برد و بر وسعت تجربه­های آنان افزود و زمینه‌های دیگر را برای کار نویسندگان و شاعران فراهم نمود. در این این دو دهه مخصوصا پس از انقلاب، صحبت از یک شاعر و یک نویسنده یا یک تصویرگر نیست. در همه­ی زمینه‌ها رشد و گسترش مشاهده می­شود و خواه­ ناخواه درصد کارهای نامناسب و مبتذل نیز فزونی یافت و همزمان با آن سخت‌گیری و جدیت بیشتری در زمینه­ی نقد کتب کودکان به وجود آمد. در این ایام به اسامیِ علی اشرف درویشیان، فریدون دوستدار، رضا رهگذر، قدسی قاضی‌پور و به خصوص هوشنگ مرادی کرمانی برمی‌خوریم .

ادبیات کودکان در دهه­ی 70 همراه با تعمیق برنامه­های دهه‌های گذشته، ورزیدگی در اجرای فعالیت­ها، تسهیل ارتباطات بین‌المللی علاوه­ بر دستیابی به اطلاعات،حضور ادبیات کودکان و نوجوانان ایران و فعالان این زمینه را در عرصه جهانی پر‌رنگ‌تر نمود. در این دهه، فعالیت شامل حال همه کودکان و نوجوانان شد؛ از کودکان معلول – که آغاز فعالیت برای آنها در دهه­ی قبل است-  تا کودکان پناهندگان به ایران یا کودکان کانون اصلاح و تربیت. یکی از اقدامات اساسی و اصولی این دهه، تهیه و تدوین فرهنگ­نامه­ی کودکان و نوجوانان توسط شورای کتاب کودک است که در تابستان 1379 جلد ششم آن نیز منتشر شد. آغاز تهیه­ی «تاریخ ادبیات کودکان و نوجوانان» نیز این دوره است.

 

انواع ادبیات کودک و نوجوان

الف) داستان: داستان­های واقعی و افسانه­ها.

ب) غیر داستان: شامل مطالب علمی، کتاب­های مربوط به اجتماع و محیط، کتاب­هایی درباره­ی اختراعات و اکتشافات، زندگی­نامه و شرح حال و... .

ج) شعر: شامل لالایی­ها، اشعار بی­معنی و پوچ، اشعار شوخی­آمیز بی­سر و ته، قصه و حکایات منظوم است.

منابع: نویسنده «اعظم بابایی»

 

1. انوشه، حسن؛ دانشنامه­ ی زبان و ادب فارسی، تهران، سمت، 1376، چاپ اول، جلد2، ص 59.

2. همان، همان صفحه.

3. ایمن، لیلی (و دیگران)؛ گذری بر ادبیات کودکان، نهران، شورای کتاب کودک، بی تا و چاپ اول، ص3

4. انوشه، حسن؛ دانشنامه­ی زبان فارسی، ص 59

5. همان، همان صفحه.

6. شعاری­نژاد، علی­اکبر؛ ادبیات کودکان، تهران، مؤسسه اطلاعات، 1370، چاپ پانزدهم، ص 37

7 محمدی، محمدهادی؛ و قائینی، زهره؛ تاریخ ادبیات کودکان ایران، تهران، بنیاد پژوهش­های تاریخ کودکان ایران، 1379، جلد 2، ص198-201

8. حجازی، بنفشه؛ ادبیات کودکان و نوجوانان، ویژگی­ها و جنبه­ها، تهران، روشنگران و مطالعات زنان، 1385، چاپ نهم، ص 31

9. محمدی، محمدهادی؛ و قائینی، زهره؛ اریخ ادبیات کودکان و نوجوانان، پیشین، جلد 4،ص40

10. همان، همان صفحه.

11. هاشمی­نسب، صدیقه؛ کودکان و ادبیات رسمی ایران، تهران، سروش، 1371، چاپ اول، ص22

12. حجازی، بنفشه؛ پیشین، ص 40

.[13] انوشه، حسن؛ پیشین، ص 65

14. حجازی، بنفشه؛ پیشین، ص 45

15. همان، ص 46

16. همان، ص 103

ن  ه .اع ی

معرفی کتاب تذکره میخانه

تذکرۀ میخانه

 

نویسنده :  عبدالنبی فخرالزمان قزوینی

 

به اهتمام : احمد گلچین معانی

تذکره‌ی میخانه شامل تراجم احوال ساقی‌نامه سرایان و ساقه‌نامه‌های ایشان است که عبدالنبی فخرالزمانی قزوینی در سال 1028 هجری تألیف آن را به پایان رسانید و نخستین بار به‌سال 1926 میلادی در لاهور به اهتمام پرفسور محمد شفیع به طبع سنگی رسیده است ، این کتاب در سال1340 به تصحیح احمد گلچین معانی به زیور طبع آراسته شد .

باید دانست که در زبان  فارسی تذکرۀ الشعرا بسیار نوشته شده است  ولی تذکرۀ میخانه  خصوصیات چندی دارد که در تذکره های دیگر نیست، با وجود این  تذکرۀ میخانه و همچنین مولف آن عشر عشیر شهرتی  را که مستحق آن  بوده است را نیافته است .

 

خصوصیات ممتاز میخانه

 

مولف حالات شعراء را مفصل تر از تذکره های دیگر ذکر کرده است ، در تراجم  اکثر شعراء نکات زیر را  درمدٌ نظر داشته است :

1- نام و نسب  وتخلص شاعر ، اطلاعات راجع به آباء و اجداد او، قابلیت علمی و رتبۀ شعر او ، سیر و سیاحت  شاعر ، ذکر اینکه در  خدمت و ملازمت کدام شاه امیر بود ، با مولف ملاقات کرده است یا نه ، ذکر اینکه اطلاعات ومعلومات دربارۀ زندگانی شاعر را از خود او با از دوستان و کسان او بدست آورده است ، ذکر اینکه در وقت ملاقات با مولف  سن شاعر در چه حدودی بوده است ، دیوانی ترتیب داده بوده است یا نه ، تفضیل  منظومات  شاعر  با ذکر تعداد ابیات  او و بیان  اینکه آیا آن منظومات  را دیده است یا خیر ،تاریخ وفات شاعر ، مدفن شاعر ، نمونه ساقی نامه یا کلام منظوم  دیگر شاعر . کمتر تذکرۀیی دیده می شود که مولف  آن این اهتمام را برای ضبط احوال شعراء کرده باشد.

2 – مولف حالات شعرا را از ماخذ صحیح و مستند  گرفته است ،(برای توضیحات بیشتر به مطالعه ی کتاب تذکرۀ میخانه بپردازید)

3- سلاست  بیان مولف ، مولف  تراجم شعراء را با زبان سلیس و صاف بیان کرده است واز تکالیف منشیانه دوری جسته است.....

4- مولف هزارها اشعار فارسی را در میخانه محفوظ کرده است ....

5- تراجم بعضی شعراء را بجز میخانه  در دیگر جا ندیده ام (بجز دوستی سمرقندی درویش جاوید )و ادامه مطلب  با مطالعه همان کتاب.

6- تفصیلات راجع بقدر دانی شعرا، مولف قدردانی شاهان و امراء معاصر ایران و هند و دکن را از شعر و شعراء بی واسطه یا با واسطه  ذکر کرده است .

 

پرفسور محمد شفیع مقدمه جامعی راجع بتذکرۀ میخانه و خصوصیات آن و سوانح زندگی مولف و تصنیفات و تالیفات دیگر او ،وجمع و تلفیق  ساقی نامها ، و وصف خمر و ذکر ساقی  در اشعار  فارسی و عربی  بربان اردو بر نسخه چاپ لاهور مرقوم  داشته اند که ترجمه آن در این کتاب آمده است .

به گفته ی احمد گلچین معانی  ، این کتاب  به مدت 25 سال نایاب بوده است و ایشان به دلیل بار ادبی این کتاب شیفته آن گشته و با استفاده از نسخ خطی و کمک از کتابهای ادبی دیگر آن را دوباره تالیف نموده اند .

 تذکرۀ میخانه دارای هزار صفحه و کتاب بسیار ارزنده ای است .هر علاقمندی  به ادبیات و شعر پارسی باید حداقل یک بار آن را مطالعه کند.

معرفی کتاب «فیه ما فیه »

 

کتاب«فیه ما فیه »

 نویسنده: مولانا جلالالدین محمد بلخی  با تعلیقات بدالزمان فروزانفر

 

توضیحات

 مولانا زبان خاصی دارد ف نه به رندی حافظ نه به حکمت اندرز  گویی سعدی  که زبانی است به قدرت عرفان و به میزان فلسفه و منطق دل، اگرچه در صراط عقل . او از شیوایی زبان عامه ،بهرۀ فراوانی می گیرد . ولی برای درک مثنوی مولانا باید با شرح حالات روحی او آشنا بود که این مهم زمانی مرتفع  میگردد که حد اقل کتاب «فیه ما فیه »یا «شرح فیه ما فیه »را مطالعه نمایید.

فیه مافیه مجموعۀ مقالات و تقریرات مولاناست که بتدریج به دست بهاء الدین یا دیگر مریدان تحریر شده و از نظر مولانا گذشته است. مرحوم استاد بدیع الزمان فروزانفر با مقایسه چندین نسخ خطی در سال 1330 تصحیح این کتاب را بپایان رساند و استاد ارجمند:                        دکترحسین محی الدین الهی قمشه ای سالها بعد، قسمت هائی از کتاب فیه مافیه را انتخاب و براساس موضوعات مختلف طبقه بندی نموده و بر هر موضوع شرحی توسط استاد داده شده است که این مجموعه در کتابی بنام گزیده فیه و مافیه متشر شده است.

سا لها پیش چند بار سعی کردم که کتاب مثنوی را مطالعه کنم ولی هر وقت سراغ آن رفتم درک ان را مشکل یافتم تا اینکه چند سال قبل کتاب گزیدۀ فیه مافیه را مطالعه کردم و بدینوسیله توانستم با افکار مولانا آشنا شوم و درک بهتری از مثنوی داشته باشم.  به نظر من کتاب فیه مافیه و گزیده آن مانند کشتی می ماند که با آن می توان وارد دریای مثنوی شد و این شاید به دو دلیل باشد یکی اینکه این دو کتاب به نثر می باشد و موضوعات مورد بحث دارای شرح می باشد که معمو لا درک نثر ساده تر از درک شعر می باشد که غالبا به زبان استعاره می باشد و دلیل دیگر اینکه در کتاب گزیده موضوعات طبقه بندی شده که به درک مثنوی و افکار مولانا کمک می کند.

در کتاب گزیده فیه مافیه حدود یک سوم از متن اصلی کتاب انتخاب شده است که در این سایت کل کتاب فیه مافیه طبقه بندی و در حد امکان شرح داده شده است، البته برای آن یک سوم  از طبقه بندی و شرح کتاب گزیده فیه مافیه عینا استفاده شده است و برای دو سوم بقیه نیز سعی شده از روشی که استاد الهی قمشه ای در طبقه بندی مطالب داشته استفاده گردد البته این سعی در حدود بضاعت بوده که صد البته با توان علمی استاد قابل مقایسه نیست. 

مأخذ مورد استفاده فیه مافیه از چاپ یازدهم متن تصحیح شده مرحوم استاد بدیع الزمان فروزانفر است که توسط انتشارات امیر کبیر در سال 1385 به طبع رسیده است و مأخذ مورد استفاده گزیده فیه مافیه چاپ دهم این کتاب می باشد که در سال 1384 توسط شرکت انتشارات علمی و فرهنگی به طبع رسیده است .

عید غدیر خم مبارک

 

عـــــید غدیر خم برتمامی شما ادب دوستان خجسته باد

 

امروز روز عیـد خداونـد کبــریاست
 
عید فرشتگــان خـدا عیـد انبیاست
 
عید محمّد عید علی عید فاطمه
 
عید ائمه، عیـد امـم، عید اولیـاست

 
عید کمال نعمت و عیـد تمـام دین
 
عید حسین عید شهیدان کربلاست

عید امـامت علـوی، عیـد یاس کفر
 
عید هلاک شیطان، عید حیات ماست
 
پیغمبران مدیحه بخوانید از علی
 
عیدی خویش را بستانید از علی
 
****

معرفی کتاب نهج البلاغه

                        عید غدیر خم مبارک

معرفی کتاب  « نَهج البَلاغِه»

این کتاب مشتمل بر خطبه ها، نامه ها، فرمان ها، حکمت ها و کلمات قصار حضرت علی، امیر مومنان علیه‌السلام به عربی می باشد. البته مطالب و بیانات آن حضرت در زمان رسول خدا، در جنگ ها، در نمایندگی حضرت از طرف رسول الله در شهرها و بلاد مختلف، ثبت و ضبط نشده ....

حتی مطالبی را که با موافقت خلفا، بیان می کرد، باز هم ثبت نشده بلکه نهج البلاغه فقط برخی از مطالب امام علیه السلام، از دورانی است که به ریاست ظاهری رسیده و گلچینی از بیانات و فرمایشات حضرت است که مولف کتاب (سید رضی) از سال 400 هـ ق، به جمع آوری آن که برای هدف خود ما (راه بلاغت) مفید می دانست ضبط و به رشته تحریر در آورد  

معرفی اجمالی مولف نهج البلاغه

محمد بن ابی احمد، کنیه اش ابوالحسن و ملقب به "رضی" و مشهور به "سید رضی" و شریف رضی از علمای بزرگ شیعه و از شعرای بزرگ زمان خود و برادر والا گهر "سید مرتضی" علم الهدی است که در سال 359 هـ ق در بغداد متولد شد. نسب او با پنج واسطه به امام موسی بن جعفر علیه السلام می رسد. ریاست و نقابت سادات علوی، حتی در زمان پدرش به او محول شد. در زهد و تقوی و ورع، در کمال نفس، در علم و ادب، وثاقت و علو همت و فنون شعری و علوم قرآنی و .... دانشمند زمان و متبحر و یگانه دوران بود. حدود ده سالگی، شعر گفتن را شروع کرد و در هر موضوعی که می خواست، شعری در نهایت بلاغت می سرود. شدت هوش و استعدادش آنچنان بود که" نحو" را قبل از ده سالگی از "ابن السیرافی نحوی" یاد گرفت . یکی از اساتیدش "شیخ مفید" بوده است . حافظ کل قرآن بود و بالاخره جامع جمیع علوم و صفات حسنه و تالیفات زیاد در علوم دینیه و فنون ادب و تنوع علمی او در زمینه‌های گوناگون، موافق هر غریبه و آشناست و نیازی به اقامه برهان و بینه نیست این عالم بزرگوار، در سال 404 هـ ق، در بغداد، در سن 45 سالگی دار فانی را وداع کرد. مزار شریف وی، در محله کرخ بغداد واقع و زیارتگاه همگان می باشد.

سخنان آن حضرت در این کتاب بر مدار سه اصل است :

باب اول: خطبه ها و اوامر

باب دوم: نامه ها و رسائل و وصایا

باب سوم: کلمات قصار، حکمت آمیز و مواعظ

ساختار نهج البلاغه، سخنانی شگفت انگیز در مورد توحید، عدل، خلقت، زن و مرد، تقوا، مذمت دنیا، شیطان، نکوهش بعضی از صحابه پیغمبر، امتیازات خاندان رسالت، اوصاف متقین، مومنین، منافقین، توضیح بعضی از آیات قرآن، درباره بنی امیه، یاد مرگ، دولتها و ملتها، اوصاف آل محمد، فضائل و رذایل اخلاقی، مشاوره، توبه، توکل، شکر و کفر نعمت، عاقل و جاهل، انواع جهاد، راه آسایش دنیا، عدالت و صدها موضوع دیگر است که هر کدام تشنگان معرفت را سیراب خواهد کرد. سخنان حضرت در طرح اینگونه بحث ها، همچون قرآن کریم است که به زبان موعظت، از هر پدیده محسوس یا معقولی نمونه ای روشن و قابل درک در جلوی چشم شنونده قرار می دهد، بعد کم کم و آرام آرام، او را با خود به سر منزلی میبرد که باید بدان برسد. (به درگاه خدا و آستان پروردگار)!

اهمیت نهج البلاغه در شیعه و اهل تسنٌن :

این کتاب، به جهت اینکه سخنان و نامه ها و نامه های امام اول شیعیان را داراست، در بین شیعه، اهمیت و رواج فوق العاده‌ای داشته و آن را بعد از قرآن کریم، مهمترین کتاب می دانند. در بین اهل تسنن نیز، به علت فصاحت و بلاغت بی نظیرش، مورد توجه بسیاری از علمای آنها بوده و هست .

چاپ و نشر:

به دلیل اهمیت این کتاب، شروحی از علمای اهل سنت و تشیع بر تمامی کتاب و یا بر بعضی از آن نوشته شده و به هر دو زبان فارسی و عربی، بارها در تهران، تبریز، مصر، بیروت، استانبول و .... چاپ شده است. یکی از مهمترین شرح نهج البلاغه از اهل تسنن، شرح "ابن ابی الحدید" است که مشتمل بر نکات ادبی، تاریخی و کلامی نیز می باشد که به فارسی نیز ترجمه و تاکنون بارها چاپ شده است. یکی از معروفترین شرح علمای شیعه، شرح قطب راوندی و دیگر شرح "ابن میثم" از شاگردان خواجه نصیرالدین طوسی است .

باید گفت که از سالی که "شریف رضی" این مجموعه را گردآوری کرد، سالها یعنی بلکه حدود 500 سال گذشت تا پژوهندگان نخستین ترجمه فارسی را در قرن دهم از هجرت و در زمان حکومت صفویان، صورت دادند. قدیمی ترین ترجمه، شرح و ترجمه جلال الدین حسین فرزند شرف الدین اردبیلی معاصر اسماعیل صفوی است و بعد از آن ترجمه و شرح ملافتح الله کاشانی، متوفی 988 که آن را «تنبیه الفافلین» نام گذاشت و از آن به بعد، شرح ها و ترجمه های مختلف و مداوم، در جریان بوده است. (برای اطلاع بیشتر به مقاله نهج البلاغه چیست؟ از دانشمند فقید ابن یوسف شیرازی مراجعه شود).

20مهر روز بزرگداشت حافظ

 

بیست مهر روز بزگداشت حافظ

حافظ را باید بزرگ داشت زیرا که او در غنی کردن فرهنگ پارسی نقش به سزایی داشته و دارد و کمتر در میان فارسی زبانان یافت می شود شخصی که یک دیوان حافظ  در کنار قرآن در خانه اش نداشته باشد زیرا که مدتهاست فال حافظ در کنار استخاره قرآن جا افتاده است و می توان در دودلی های روزانه ی خود ازعالم  بزرگی همچو حافظ  مشورت جست . از لحاظ فرهنگی :در جشن ها باستانی ایران چه  جشن های فراموش شده و چه جشن های فراموش نشده  همچون نوروز، یلدا ، چهار شنبه سوری ،مهرگان ،تیردادگان و مهمانی های  فرهنگی و.... تفالی بر دیوان  حافظ  میزنند همگان از آن مستفید میشوند و لذت می برند .

زندگی نامه

اطلاعات چندانی از خانواده و اجداد خواجه حافظ در دست نیست و ظاهراً پدرش بهاء الدین نام داشته و مادرش نیز اهل کازرون بوده است. در اشعار او که می‌تواند یگانه منبع موثّق زندگی او باشد اشارات اندکی از زندگی شخصی و خصوصی او یافت می‌شود. آنچه از فحوای تذکره‌ها به دست می‌آید بیشتر افسانه‌هایی است که از این شخصیّت در ذهن عوام ساخته و پرداخته شده‌است. با این همه آنچه با تکیه به اشارات دیوان او و برخی منابع معتبر قابل بیان است آن است که او در خانواده‌ای از نظر مالی در حد متوسط جامعه زمان خویش متولد شده‌است. (با این حساب که کسب علم و دانش در آن زمان اصولاً مربوط به خانواده‌های مرفه و بعضاً متوسط جامعه بوده‌است.) در نوجوانی قرآن را با چهارده روایت از بر کرده است و از همین رو به او لقب حافظ  داده شده است . و در دوره فرماندهی شاه شیخ ابو اسحاق و در دربار آل مظفر، شیخ مبارزالدین ،شاه شجاغ ،شاه منصور  در شهر شیراز  می زیسته است. حافظ شاعر قرن هشتم هجری برابر قرن چهاردهم میلادی می باشد وی یکی از سخنوران نامی جهان ادبیات  میباشد که اشعار دلنشین او تحسین بسیاری از شاعران و نامداران ایران و جهان غرب  را به خود برانگیخته است .